Eikenprocessierups
De brandharen van de eikenprocessierups kunnen klachten veroorzaken bij mens en dier.
Vooral van mei tot en met oktober kunnen deze rupsen voor overlast zorgen. De gemeente Hengelo bestrijdt ze met een biologisch bestrijdingsmiddel. Voor eikenprocessierupsen op uw eigen terrein komt de gemeente niet.
Bestrijding met aaltjes en door wegzuigen
In het verleden was de bestrijding in Hengelo gericht op plekken waar veel mensen komen, zoals scholen, winkelcentra en verzorgingstehuizen. Sinds 2021 is dat anders. We behandelen bijna alle zomereiken binnen de bebouwde kom (zo'n 15.000) preventief met een biologisch bestrijdingsmiddel. Dat middel bestaat uit aaltjes (nematoden). Dat zijn hele kleine wormpjes. Die spuiten we met een speciale vernevelaar in de bomen. De aaltjes dringen de rupsen binnen. Daardoor gaan de rupsen dood voordat ze overlast kunnen veroorzaken. De nieuwe aanpak blijkt goed te werken. Het aantal overlastmeldingen is de afgelopen jaren flink gedaald.
Behandelen moet precies op het goede moment
De eiken moeten precies op het goede moment worden behandeld. Dat is wanneer de rupsen uit de eitjes kruipen. Ze zijn dan nog erg klein en hebben nog geen brandharen. In 2024 gaan medewerkers van Gildebor vanaf 10 april met de vernevelaars op pad. De aaltjes kunnen niet goed tegen UV-licht en doen hun werk het best in het donker. Daarom spuit Gildebor de nevel 's avonds tussen 19.00 en 2.30 uur. Als u in een straat met veel eiken woont, kunt u daar enige overlast van hebben. Elke eik wordt 2 keer behandeld, met een tussenperiode van enkele dagen. In dit filmpje legt een medewerker van Gildebor uit hoe onze aanpak precies werkt.
Wegzuigen van rupsen en nesten
Ongeveer 3 weken later, vanaf het moment dat de rupsen in processie gaan (dat zijn de bekende rijen rupsen op de stam en takken), gaan er twee ‘grondploegen’ van Gildebor op pad. Deze ploegen zuigen de rupsen al weg voordat ze overlast gaan veroorzaken. Als er daarna toch nog nesten ontstaan, blijven de ploegen zich inzetten om de overlast zoveel mogelijk te beperken.
Hardnekkige nesten melden
Wij verwachten dat het aantal rupsen en nesten door de biologische bestrijding en het wegzuigen van nesten flink gaat dalen. Als u toch nog last hebt van een nest, kunt u dat melden.
Voor nesten in uw eigen tuin komen wij niet. Daarvoor bent u zelf verantwoordelijk.
Melding doen
Doe uw melding snel en eenvoudig via de MijnGemeente-app op uw smartphone. De MijnGemeente-app kunt u downloaden in de App Store (Apple) en Google Play Store (Android).
U kunt uw melding ook doen via het onderstaande digitale formulier:
Lukt het niet digitaal? Of gaat het om een gevaarlijke situatie die met spoed verholpen moet worden? Bel dan naar 14 074.
Wat gebeurt er met uw melding?
Uw melding gaat rechtstreeks door naar Gildebor. Zij kijken serieus naar uw melding, maar kunnen de nesten niet overal weghalen. Het indelen gaat op basis van 'hotspots': plekken die veel overlast geven worden eerst aangepakt. Denk bijvoorbeeld aan bomen die vlakbij het ziekenhuis, scholen of verzorgingstehuizen staan.
Helaas is het onmogelijk om op elke melding actie te ondernemen of te reageren. Afhankelijk van de mate van overlast wordt een planning gemaakt. U krijgt daar geen bericht over.
Verwar de eikenprocessierups niet met andere rupsen
Eikenprocessierupsen hebben een grijsgrauwe kleur met een lichte streep aan de zijden. Ze hebben lange witte haren. Naast die witte haren, die onschuldig zijn, ontwikkelen deze rupsen ook kleine, zwarte brandharen. En die brandharen zorgen voor problemen.
Eikenprocessierupsen leven vooral in eikenbomen. Daar maken ze grijze, bolvormige nesten op de stam of op dikkere takken. Die nesten bestaan uit een dicht spinsel van vervellingshuidjes, brandharen en uitwerpselen. Overdag zitten de rupsen vaak in het nest. 's Nachts gaan ze op zoek naar voedsel. Ze bewegen dan in een soort optocht (processie) over de boom. Grote groepen rupsen kunnen een eik volledig kaal vreten. Gezonde bomen hebben daar maar weinig last van. Omdat de rupsen de bladknoppen niet eten, ontstaan er in de zomer vaak alweer nieuwe blaadjes.
Verwar de eikenprocessierups niet met andere rupsen
Veel mensen verwarren de eikenprocessierups met de rups van de spinselmot. Deze rups maakt enorme nesten van spinseldraden. Ze kunnen bomen en struiken volledig kaal vreten. Maar ze zijn totaal ongevaarlijk. En ze zijn goed voer voor vogels. De rups van de spinselmot:
- is nagenoeg onbehaard
- is veel lichter van kleur dan de eikenprocessierups
- maakt geen bolvormig nest
- komt niet voor in eikenbomen.
Naast de spinselmot komen er meer ongevaarlijke rupsen voor in Nederland. Die zijn vaak groen van kleur en niet behaard. U hoeft geen contact op te nemen met de gemeente als u deze rupsen aantreft.
Aandacht voor biodiversiteit
Bestrijding met aaltjes is niet het enige dat de gemeente doet. Wij willen ook meer variatie in planten en dieren (biodiversiteit). Bijvoorbeeld door anders te maaien (ecologisch bermbeheer) en door meer inheemse planten en bomen aan te planten. Zo wordt het openbaar groen aantrekkelijk voor de natuurlijke vijanden van de eikenprocessierups en -vlinder. Natuurlijke vijanden zijn onder andere bepaalde insecten en hun larven, spinnen, vleermuizen en diverse soorten vogels.
Wat kunt u zelf doen?
Zo’n 70% van het Hengelose grondgebied is particulier eigendom. Hebt u een tuin en wilt u ook een bijdrage leveren aan de biodiversiteit? Maak uw tuin dan groener en vogelvriendelijker. Op www.groenblauwtwente.nl leest u veel mogelijkheden om de biodiversiteit in uw eigen tuin te vergroten. Ook op de website van de Vogelbescherming vindt u veel tips.
Een groene tuin met veel beplanting heeft veel voordelen. Het ziet er mooi uit, zorgt voor verkoeling, is beter voor vogels en bijen, laat regenwater in de grond zakken – en biedt ook nog eens leefruimte aan natuurlijke vijanden van de eikenprocessierups. Kortom: u kunt zelf ook helpen om het natuurlijk evenwicht terug te krijgen.
Voorkom problemen
Veel klachten kunt u zelf voorkomen:
- Bent u in een gebied met veel eikenbomen? Bedek dan uw armen, benen en hals.
- Ga niet op de grond zitten in de buurt van eikenbomen.
- Voorkom contact met rupsen, haren en nesten. Houd afstand. En leer dat ook aan uw kinderen.
- Houd uw hond uit de buurt van rupsen en oude nesten. En laat uw hond liever niet snuffelen onder een eikenboom.
- Ga niet zelf rupsen bestrijden. Laat nesten in uw tuin verwijderen door een gespecialiseerd bedrijf.
Gezondheidsklachten bij mensen
De brandharen van de eikenprocessierups kunnen bij aanraking gemakkelijk in de huid, ogen of luchtwegen komen. Dat geeft klachten zoals jeuk, huiduitslag (bultjes of blaasjes) en irritatie van ogen en luchtwegen. Het verschilt van persoon tot persoon hoeveel last iemand heeft. Vaak verdwijnen de klachten binnen twee weken vanzelf. Neem bij ernstige klachten contact op met uw huisarts.
Tips
- Strip de geïrriteerde huid zo snel mogelijk met plakband.
- Spoel daarna uw huid (en eventueel uw ogen) met warm water.
- Was de kleding die u droeg, het liefst op 60 graden.
- Ga niet wrijven of krabben
- Smeer een zachte crème met menthol of Aloë Vera op uw huid.
Gezondheidsklachten bij dieren
Neem zo snel mogelijk contact op met de dierenarts als uw huisdier:
- in aanraking is geweest met de eikenprocessierups
- last heeft van speekselen, tranende ogen, slikklachten, kokhalzen of overgeven.
Huisdieren kunnen via hun bek soms grote hoeveelheden brandharen van de eikenprocessierups binnen krijgen. Vooral bij honden en paarden kan dat ernstige klachten geven. De brandharen veroorzaken zwellingen van tong en lippen, ontsteking van ogen en mondslijmvlies en ademhalingsproblemen. De beschadigingen in de bek kunnen er zelfs toe leiden dat een deel van de tong afsterft.
Extra informatie
- Processierups.nu (Kennisplatform processierups)
