Toekomstplannen
Volwassen worden is complex. Sommige jongeren hebben hierbij professionele ondersteuning nodig. Hengelo wil jongvolwassenen in die kwetsbare positie graag ondersteunen door samen en op tijd toekomstplannen te maken. Dit wil de gemeente Hengelo dus mét de jongvolwassene doen, maar ook met zijn of haar netwerk en de betrokken (zorg)professionals.
Centraal staat: de jongere en het leveren van maatwerk door inzet van een vernieuwende aanpak met alle ketenpartners. Met daarin de houding van professionals en organisaties: doen wat nodig en logisch is met minder bureaucratie.
Een toekomstplan is een tool met een nieuwe aanpak. De aanpak is bedoeld om kwalitatief betere ondersteuning te bieden aan de jongere. Dit wordt vooral gecreëerd door eerst de ‘WIE” centraal te stellen in plaats van de wat-heb-je-nodig-vraag: wie is voor jou belangrijk, wie kan jouw JIM (jouw ingebrachte mentor) zijn en wie heeft welke rol. Daarna stel je met elkaar vast WAT nodig is op elk leefgebied. Vervolgens bespreek je HOE dit georganiseerd wordt en door wie. Dit alles wordt vastgelegd in het toekomstplan van de jongere.
Alle ketenpartners werken vanuit eenzelfde aanpak. Het toekomstplan is het plan van de jongere en niet van de organisatie. De kracht van het toekomstplan is dat vroegtijdig (vanaf 16 jaar) één plan van aanpak leidend is voor alle betrokkenen. Het perspectief voor lange termijn staat centraal, waarbij een fundament wordt gebouwd door eerst de wie-fase centraal te stellen. Hierdoor wordt voorkomen dat jongeren te laat worden voorbereid op het volwassen worden, maar ook van het kastje naar de muur worden gestuurd.
April 2019 is de gemeente Hengelo samen met deelnemende 16 ketenpartners een pilot gestart waarin de tool met de vernieuwde aanpak in praktijk is gebracht. 27 November 2019 werd hierover een presentatie gehouden aan bestuurders.
Wat is het resultaat?
Professionals zien graag een ruime verlenging én verbreding van de pilot zoals deze de afgelopen periode heeft plaatsgevonden. Het werken met een nieuwe aanpak kost tijd. En om beter te kunnen oordelen welke effecten het heeft op langere termijn zien alle betrokkenen graag een vervolg om met elkaar langer te leren. Gery Lammersen van Movisie vertelt dat zij betrokken zijn geweest bij de opzet van de pilot en het uitvoeren ervan. ‘De uitwisseling in subgroepen was heel goed. Goed om te horen ook dat de aanwezigen de werkwijze verder willen doorzetten. Het samen verder leren. Er samen aan werken dat er gewerkt wordt aan een doorlopende lijn van ondersteuning (doen wat nodig is) voor jongeren die 18 worden. Krachtig in deze aanpak de inbreng van expertise van ervaringsdeskundigen. En het werken met een JIM.’
Het afgelopen half jaar heeft de praktijk laten zien dat deze aanpak hoopvol is en het wezenlijke verschillen kan maken voor de jongere. Carine Dokter van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport vond het een inspirerende bijeenkomst. ‘Het was goed om te zien dat de partijen unaniem een vervolg willen geven aan de pilot. Volgens mij is de grote winst dat mensen van verschillende organisaties elkaar makkelijker en snel weten te vinden en één taal spreken.’
Praktijk
Jolanda is schoolmaatschappelijk werker bij ’t Genseler en zij hebben als schoolinstelling meegedaan met de pilot Toekomstplannen. Wat Jolanda vooral mooi vindt is dat het plan wordt opgesteld samen met de jongere. ‘Wij als hulpverleners kunnen heel goed voor de jongere wat bedenken maar het is belangrijk om het met de jongere te doen. Dit geeft een gevoel van regie bij de jongere en maakt de afspraken concreet waardoor hij/zij niet van het kastje naar de muur wordt gestuurd..’ Daarnaast ziet Jolanda de meerwaarde van de JIM. ‘Het helpt dat de JIM van de jongere hem/haar kan helpen en ondersteunen in zijn doelen/plannen voor de toekomst. De JIM kan zowel helpend voor ouders zijn als voor de jongere. In mijn praktijkcasus is de JIM ook ontlastend voor de ouders doordat zij dingen samen met de jongere oppakt. De JIM kan ook een brugfunctie zijn tussen jongere en hulpverlening. Deze JIM kent het gezin en de jongere vaak zo goed dat degene goed weet wat wel of niet werkt.’
Jolanda ziet toekomst in de werkwijze. ‘Ik heb ook met een jongere (18) gesproken die geen toekomstplan heeft, maar waar ik van denk dat hij het goed zou kunnen gebruiken. Hij gaf aan op verschillende groepen te hebben gezeten maar elke keer moest hij opnieuw aangeven wat hij wou. Er werd niet geluisterd en elke keer dacht men het wiel opnieuw uit te vinden. Deze jongere heeft toen hij 18 was de hulpverlening de rug toe gekeerd met als gevolg dat hij nu 9 maanden later op allerlei gebieden (wonen, werken, financiën) grote problemen heeft. Ik denk dat de problemen met een JIM en een toekomstplan, waarin hij centraal staat en er wordt gewerkt aan zijn eigen toekomst, niet zo hoog waren opgelopen en was deze jongere eerder in beeld gekomen.
Daniëlle is woonbegeleider bij RIBW Groep Overijssel en is tevreden met de werkwijze. Haar jongere heeft de pilot als prettig ervaren. Ze vertelt dat de JIM een enorme bijdrage heeft geleverd. ‘Haar moeder is actiever betrokken geweest bij de hulpverlening. Helaas wil de moeder geen JIM meer zijn omdat ze het gevoel kreeg dat de bezoeken alleen in het teken stond van Het Toekomstplan. Anderzijds vond ze het wel prettig dat ze op deze manier mee kon denken met ons als begeleiders, dit mistte ze bij de vorige woongroep van haar dochter.’ ‘Wat de jongere verder vooral fijn vindt, is dat ze niet steeds opnieuw een nieuw plan hoeft te schrijven als ze door wil stromen naar een andere organisatie.’
Volgens Daniëlle is de werkwijze voor hulpverleners ook anders. ‘Het verschil wat ik zelf merk in de werkwijze, is dat ik meer ondersteun en de regie bij de jongere en de JIM neerleg. Verder merk ik dat ik bewuster samenwerk met het (in)formele netwerk van de cliënt. Wij als organisatie vinden het netwerk erg belangrijk en werken al, waar het kan, in de driehoek (cliënt, ouders/verzorgers, begeleider). Met deze werkwijze zet je het netwerk nog bewuster in.’
